Merhaba,
Eğitim sektöründe kadın gücünü ele alırken ilk etapta kadınların öğretmenlik mesleğindeki istihdam oranına bakmanın faydalı olacağı kanısındayım.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)’nin 2017-2019 yılları arasında yaptığı bir araştırmaya göre, Türkiye’de öğretmenlerin yüzde 56’sının, okul müdürlerinin sadece yüzde 7’si kadın olduğu raporlara geçmiştir (Yazıcı & Cemaloğlu, 2022). Tüm dünyada OECD’de ortalamasında ise öğretmenlerin yüzde 68’i kadın iken, okul müdürü kadınların oranı da yüzde 47 düzeyinde bulunuyor. Yani öğretmenlik mesleği her ne kadar “kadın” mesleği olarak algılansa da ve Türkiye’deki istihdam oranlarında bu durum yüksek olsa bile yönetici olan kadın sayısı dünya ortalamasının çok altında kalmış durumda.
Birleşmiş Milletler tarafından 1979 yılında imzalanan “Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi” (CEDAW) doğrultusunda ülkemizde 1985 yılında toplumsal cinsiyet eşitsizliğine yönelik politikalar geliştirilmesine karar verilmiştir (Sumbas, 2015). Buna göre kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olmaları, artık insan haklarının bir gereği olarak değerlendirilmekte, kadınların siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik hayata katılımını sağlayacak tüm haklardan erkeklerle eşit şekilde yararlanmaları gerektiği kabul edilmektedir (Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, 2008). Nüfus istatistiklerine bakıldığında kadın ve erkek sayısındaki dağılımın dengeli olduğu, fakat haklardan yararlanma konusunda aynı dengenin mevcut olmadığı görülmektedir (Asat & Deniz, 2022).
Günümüzde eğitim sektörü, toplumun temel taşlarından biri olarak kabul edilmekte ve bu sektörde kadın gücü, geleceği şekillendiren önemli bir faktör haline gelmektedir. Kadınların eğitim sektöründeki rolü, liderlik pozisyonlarından sınıf öğretmenliğine kadar geniş bir yelpazede önemli katkılar sağlamaktadır. Bu yazıda, Türkiye’de eğitim sektöründeki kadın gücü ve istihdamının önemine odaklanacağız.
Eğitim sektöründeki kadın eğitimciler, öğrencilere eşitlik, cinsiyet bilinci ve toplumsal sorumluluk gibi önemli değerleri aşılamada etkili bir rol oynamaktadır. Bu eğitimciler, öğrencilere güçlü, bilgili ve empatik bireyler olma yolunda ilham verici rehberlerdir. Aynı zamanda eğitim sektöründe kadın istihdamı, sektörde çeşitliliği artırmak adına önemli bir adımdır. Kadınların farklı alanlarda, STEM (fen, teknoloji, mühendislik ve matematik) gibi geleneksel olarak erkek domine edilen alanlarda da daha fazla temsil edilmesi, öğrencilere çeşitli rol modeller sunar.
Eğitim sektöründe kadın liderler meselesine gelecek olursak, kadın liderlerin sayısı her geçen gün artsa bile dünya ortalamasını düşündüğümüzde Türkiye’de hala bu oran çok azdır. Kadın eğitimci liderlerin sayısının artması şu açılardan çok önemlidir;
Tüm bu maddeler göz önünde bulundurulduğunda kadınların eğitim kurumlarına liderlik etmesi gelecek nesillerin şekillenmesinde ve eğitilmesinde önemli bir role sahiptir. Hepimizin bildiği üzere ilk eğitim ailede başlar ve sonrasında okullarda devam eder. Çocukların eğitim aldığı okullardaki kadın liderlerin sayısının artması, hem kız çocuklara rol model oluşturabilir hem de oğlan çocukların empati duygusunun gelişmesine katkı sağlayabilir. Eğitim kurumları günümüzde ağırlıklı olarak öğretim yapan, sınava hazırlayan, testler, sorular çözdüren, ödevler verilen yerler olarak inşa edilmiş olsa da şu unutulmamalıdır ki temel insani değerlerin öğretildiği, yardımlaşmanın, dayanışmanın, sevginin, saygının, hoşgörünün şekillendiği yerlerdir. Bu temel insani ve toplumsal değerlerin şekillenmesi, “iyi” bir şekilde öğretilmesi adına kadınların eğitim sektöründe istihdamı ve kadın eğitim liderlerinin sayısının artması tüm bunların oluşmasında önemli katkı sağlayacaktır.
Asat, M. & Deniz, L. (2022) Devlet Okullarındaki Kadın Öğretmenlerin Kadın Okul Yöneticisi
Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, Sayı V (2) 468-502.
Demirel Yazıcı, S. & Cemaloğlu, N. (2022). Türkiye’nin Öğretmen Profilinin OECD Ülkeleri İle Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (3); 15-40.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2008). Toplumsal cinsiyet eşitliği ulusal eylem planı 2008- 2013. Ankara.
Sumbas, A. (2015). Kayıp kadınlar: Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kapasite. Kadın/Women 2000-Kadın Araştırmaları Dergisi, 16(1), 1-20.
Eğitim alanındaki son gelişmeleri, yenilikçi öğretim metodlarını, uzman görüşlerini ve başarıya giden yolda ilham veren hikayelerle dolu bir kaynağı keşfedin, öğrenin, ilham alın.
